De gebouwen op de guislainsite kennen een boeiende geschiedenis.
Het imposante complex met het huidige Museum Dr Guislain, Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain en het Vormingscentrum Dr. Guislain, wordt in 1857 voltooid als het Hospice pour hommes aliénés, een realisatie waarmee Gent internationaal in de kijker loopt. Wat dan geroemd wordt als een grote stap in de humanitaire behandeling van psychisch zieken, zal in de volksmond ‘het Guislaingesticht’ worden. De geschiedenis van deze plek is dan ook nauw verbonden met het wel en wee van psychiatrie als medisch maar ook als maatschappelijk fenomeen.
De oprichter van het 'Krankzinnigengesticht', professor Joseph Guislain (1797-1860) is een van de voorlopers van de moderne psychiatrie. Hij is een van de eersten in ons land die de krankzinnigheid benadert als een ziekte die kan behandeld worden.
Voor de oprichting van een nieuw gesticht stelt Guislain verschillende voorwaarden. Voor Guislain moet de architectuur een veruitwendiging zijn van de visie op de behandelingswijze van de geesteszieken.
Het belang dat Guislain hecht aan de ruimten waarin de patiënten wonen, sluit aan bij zijn morele therapie waarin de opname in een instelling als een belangrijke therapeutische factor beschouwd wordt.
Het nieuwe gebouw, ontworpen in samenwerking met stadsarchitect Adolphe Pauli, moet gebouwd worden buiten de stad, in een rustige omgeving. Het oorspronkelijke grondplan getuigt van de harmonieuze wisselwerking tussen architect en arts. Het complex gebouwen is opgetrokken in een eclectische stijl met vermenging van neoromaanse, neogotische en neorenaissancistische elementen. In de vensters werd gebruik gemaakt van ijzeren ramen en borstweringen, die zowel een decoratief als functioneel effect beoogden.
Het hospitaal is het eerste echte krankzinnigengesticht in ons land en geldt als een modelinrichting. Guislain wordt de eerste bestuurder van het gesticht dat in 1857 in gebruik wordt genomen.
Het oude psychiatrisch centrum is niet enkel architecturaal waardevol maar is ook een unieke getuige van een hoofdstuk in de geschiedenis van de waanzin. Het gehele complex wordt dan ook in 1999 door de Vlaamse Gemeenschap erkend als monument.